Dziś kolejny przykład na to, że to, czego uczycie się w szkole, a wymagania maturalne, to dwie zupełnie inne bajki. Weźmiemy dziś na „warsztat” średniowiecze i zobaczymy różnicę.

Czego musicie uczyć się do średniowiecza na klasówkach w szkole?

Średniowiecze wydawnictwo 1Średniowiecze wydawnictwo 2
Musisz znać:

Daty i określić ich znaczenie dla średniowiecza (w Polsce lub w Europie).

Znać pojęcia uniwersalizm, teocentryzm, deesis

Pojęcie antyteza i apostrofa w Bogurodzicy

Umieć:

Porównać dwa style architektoniczne – romański i gotycki w architekturze i malarstwie.

Porównać Bogurodzicę i Lament świętokrzyski pod względem nadawcy, adresata, celu wypowiedzi, kreacji Maryi.

Opisać średniowieczny wzorzec osobowy przedstawiony w Legendzie o św. Aleksym- nazywając postawę bohatera, omówić sposoby umartwiania, opisać śmierć, objaśnić dydaktyzm utworu.

Określić hierarchię wartości średniowiecznego rycerza.

Wyjaśnić, na czym polega połączenie grozy i śmieszności w wizerunku Śmierci w : Rozmowie Mistrza Polikarpa ze śmiercią oraz określić funkcję takiego połączenia

I na poziomie rozszerzonym,

Znać kompozycję Boskiej Komedii Dantego, umieć wymienić przewodników,

Musisz znać:

Ramy epoki i powiązane z nimi wydarzenia.

Wersję łacińską nazwy, co oznaczała, kto był jej autorem i dlaczego tak nazywano epokę.

Pojęcie teocentryzmu.

Pojęcie moralitetu.

Nazwę najstarszego zabytku języka polskiego zawierającego polskie nazwy miejscowe i osobowe.

Autorów polskich kronik średniowiecznych.

Jakie dziedziny nauki obejmowało siedem sztuk wyzwolonych.

Okoliczności śmierci św. Aleksego.

Umieć:

Opisać cztery składniki średniowiecznego uniwersalizmu.

Omówić trzy założenia filozofii św. Tomasza i św. Augustyna.

Podać nazwy wskazanych zabytków i określić ich styl.

Wypisz z pieśni „Bogurodzica” cztery archaizmy leksykalne i objaśnij ich znaczenie.

Wyjaśnić pojęcia i wymienić po jednym utworze, do których się odnoszą: danse macabre, deesis, chansons de Geste, Stabat Mater, literatura parenetyczna, hagiografia.

Scharakteryzować obraz Matki Boskiej w Lamencie świętokrzyskim, wiedzieć, do kogo są skierowane apostrofy.

Opisać, na czym polegała asceza św. Aleksego.

Wytłumaczyć pojęcie Biblia pauperum.

Wymienić autorów polskich kronik średniowiecznych.

Przeraziło Was? Trochę się nie dziwię. Na szczęście to musieliście umieć w klasie pierwszej. Do matury potrzebujecie z tego naprawdę niewiele.

  1. Przyda się znajomość świętego, najlepiej Aleksego. Można się na niego powoływać w następujących pytaniach:
  • Jak autorzy przedstawiają wartość materialną i duchową? Odwołaj się do obrazu Bankier z żoną i wybranych tekstów literackich.

  • W jaki sposób twórcy ukazują życie wewnętrzne człowieka? Odwołaj się do obrazu Wewnętrzna noc i tekstów literackich.
  1. W kilku tematach występowała postać rycerza, więc Pieśń o Rolandzie i kodeks rycerski z pewnością się przydadzą. Postać Rolanda można też dopisać do tematu godnej śmierci.
  • Jak przedstawiano obraz rycerzy. Odwołaj się do fragmentu Don Kichota i wybranych tekstów kultury.
  • W jaki sposób autorzy przedstawiają ideał rycerza? Omów zagadnienie na podstawie fragmentu Zemsty Aleksandra Fredry oraz wybranych tekstów literackich.
  • W jaki sposób twórcy kultury wykorzystują tradycje rycerskie? Odwołaj się do screenu z gry Wiedźmin oraz tekstów literackich.
  • W jaki sposób artyści nawiązują w swoich dziełach do ideału rycerza. Odwołaj się do podanego fragmentu Zemsty Aleksandra Fredry i do innych tekstów kultury.
  • Jak ukazany jest motyw rycerski w tekstach kultury. Odwołaj się do załączonego plakatu z Gwiezdnych wojen i wybranych tekstów literackich.

  • Jak autorzy tekstów przedstawiają godność śmierci? Fragment „Chłopów” Władysława Reymonta oraz odwołać się do wybranych tekstów kultury.
  1. Kolejnym ważnym tematem jest obraz Maryi, matki z Bogurodzicy i Lamentu Świętokrzyskiego.
  • Jak przedstawiony jest obraz matki w tekstach kultury. Odwołaj się do obrazu Starowieyskiego Matka i wybranych tekstów literackich.
  • Jak relacje matki i dzieckiem są ukazane w tekstach kultury? Odwołaj się do obrazu Bertha Morisota Kołyska i wybranych tekstów literackich.
  • Obraz matki w tekstach kultury, na podstawie wiersza K. Wierzyńskiego Suszone gruszki oraz do tekstów kultury.
  • W jaki sposób ukazywana jest matka w literaturze? Pomnik Matki Polki w Raciborzu i teksty literackie.

  1. Ważnym motywem średniowiecznym jest śmierć. Rozmowa Mistrza Polikarpa ze śmiercią będzie tu doskonałym dziełem literackim. Na ubiegłorocznej maturze pojawiła się wiele razy.
  • Jak artyści przedstawiają motyw śmierci w swoich dziełach? Odwołaj się się obrazu Beksińskiego przedstawiającego śmierć na koniu i wybranych tekstów literackich.
  • W jaki sposób autorzy próbują oswoić człowieka ze śmiercią ? Odwołają się do wiersza Menuet Stanisława Grochowiaka oraz do wybranych tekstów kultury.
  • Jakie obrazy śmierci kreują twórcy w swoich dziełach? Omów zagadnienie, odwołując się do utworu Krzysztofa Żyngiela Pojedynek ze śmiercią oraz wybranych utworów literackich.
  • Sposób ukazywania śmierci w tekstach kultury. Odwołaj się do obrazu Śmierć grabarza i wybranych tekstów literackich.
  • Jakie są obrazy śmierci w literaturze? Omów temat na podstawie obrazu Jacka Malczewskiego Śmierć i innych tekstów literackich.

Przyznacie, że tematy maturalne różnią się od tego, czego uczycie się w szkole? Dlatego tak ważne jest, by korzystać podczas nauki ze sprawdzonych źródeł i nie zaśmiecać głów rzeczami niepotrzebnymi.

Opracowane tematy i rzetelne notatki znajdziecie tutaj https://zdajdobrze.pl/produkt/vademecum-maturalne-2020/